ете кеше

семь человек — ете кеше

семь рублей — ете һум

семь бед – один ответ — мең бәләгә бер яуап

семь раз отмерь, один раз отрежь — ете ҡат үлсә, бер ҡат киҫ

за семью замками — ете ҡат ер аҫтында

семи пядей во лбу — бик аҡыллы, алланың ҡашҡа тәкәһе

семь потов сошло — ете ҡат тир сығарыу, йән тирҙәр сығарыу

семь пятниц на неделе — аҙнаһына биш йома

бойкий мальчик — ҡыйыу малай

бойкий человек — тәүәккәл кеше

бойкая женщина — сая ҡатын

бойкий ум — етеҙ аҡыл

бойкий ответ — үткер яуап

бойкая улица — халыҡ ҡайнап торған урам

бойкое перо у кого — үткер ҡәләм

бойкий на язык — телгә оҫта, үткер телле

быть проворным — етеҙ булыу

проворный человек — йылғыр кеше

энергичный человек — дәртле кеше

энергичное движение — етеҙ хәрәкәт

энергичная походка — ғәйрәтле баҫып йөрөү

энергичный протест — киҫкен ҡаршылыҡ

энергичные меры — ҡәтғи саралар

выехать со двора — ишек алдынан сығып китеү

выехать на дорогу — юлға килеп сығыу

грунтовая вода — ер аҫты һыуы

морская вода — диңгеҙ һыуы

пресная вода — сөсө һыу

проточная вода — ағын һыу

родниковая вода — шишмә һыуы

пить воду — һыу эсеү

газированная вода — газлы һыу

розовая вода — роза (еҫле) һыуы

ехать на воды — шифалы һыу сығанағына барыу

воды Башкортостана — Башҡортостан һыуҙары

государственные воды — дәүләт һыу ятҡылыҡтары

территориальные воды — территориаль һыуҙар

доставка леса водой — ағасты һыу юлы менән килтереү

живая вода — тере һыу

мёртвая вода — үле һыу

седьмая (десятая) вода на киселе (о дальних родственниках) — сыбыҡ осо, ете ят

арба күсәрҙәре сәкәшкән; лить воду на мельницу чью — кеше тирмәненә һыу ҡойоу

толочь воду (в ступе); носить воду решетом — иләк

выйти из комнаты — бүлмәнән сығыу

выйти в сад — баҡсаға сығыу

войска вышли из города — ғәскәрҙәр ҡаланан сығып китте

вышла неприятность — күңелһеҙ хәл килеп сыҡты

выйти в люди — кеше булыу, аяҡҡа баҫыу

выйти в отставку — отставкаға (ялға) сығыу

выйти в тираж — ҡулланылыштан сығыу, иҫкереү

выйти из берегов — ярҙан сығыу, ташыу

выйти из возраста — йәше сығыу, ҡартайыу

выйти из головы (памяти, ума) — баштан (хәтерҙән, аҡылдан) сығыу

выйти из доверия — ышаныстан сығыу

выйти из колеи — юлдан сығыу

выйти из долгов — бурыстан ҡотолоу

выйти из положения — ҡыйын хәлдән сығыу, ҡотолоу, яйын табыу

выйти из пределов (границ) — сиктән сығыу

выйти из себя — сығырҙан сығыу

выйти из строя — сафтан сығыу (боҙолоу, ауырыу)

выйти из-под пера кого — яҙылыу (кем тарафынандыр)

выйти наружу — асылыу, асыҡланыу, беленеү

не вышел чем — килеп сыҡмау, тейешле кимәлдә булмау

годы вышли кому; прост.: — 1) йәше етеү, балиғ булыу

выйти из игры — уйындан сығыу

выйти из консерватории — консерваторияны ташлап сығып китеү

выйти к реке — йылғаға килеп сығыу

выйти на дорогу — юлға сығыу

он вышел из народа — ул халыҡ араһынан сыҡҡан

из него выйдет хороший учитель — унан яҡшы уҡытыусы килеп сығасаҡ

плохо выйти на фотографии — фотографияла насар сығыу

выйти замуж — кейәүгә сығыу

выйти из печати — баҫылып сығыу

вышла новая книга — яңы китап нәшер ителде

все деньги вышли — аҡса тотош бөттө

договориться о встрече — осрашыу тураһында һүҙ беркетеү

договориться до нелепостей — һөйләй торғас, кеше ышанмаҫ һүҙгә төшөп китеү

изворотливый зверь — йылғыр кейек

изворотливый человек — тапҡыр кеше

изворотливый ум — зирәк аҡыл

как поживаете? — нисек йәшәйһегеҙ?

как ваше здоровье? — һаулығығыҙ нисек?

как это случилось? — нисек булды һуң был?

как пройти к остановке? — туҡталышҡа нисек барырға?

я сделал, как вы сказали — һеҙ нисек әйттегеҙ, мин шулай эшләнем

не знаю, как это делается — мин бының ҡалай эшләнгәнен белмәйем

как хорошо! — ҡайһылай яҡшы!

как я рад тебя видеть! — һине күреүемә шул тиклем шатмын!

как! Ты опять здесь? — нисек! Һин тағы бындамы ни?

как! Ты уже пришёл? — бәй! Һин килдең дәме?

она как закричит ул — ҡысҡырып ебәрмәһенме

как польёт дождь — ямғыр яуып ебәрмәһенме

твёрдый, как камень — таш һымаҡ (таштай) ҡаты

белый, как снег — ҡар һымаҡ (ҡарҙай) ап-аҡ

советую это вам как друг — мин һеҙгә дуҫ итеп кәңәш бирәм

как вспомнишь, приятно становится — иҫкә төшөргәндә рәхәт булып китә

как доедешь, вышли телеграмму — барып етеү менән телеграмма һуҡ

как стемнеет, он вернётся — ҡараңғы төшөү менән ул ҡайтасаҡ

как бы не — булып ҡуймаһа ғына ярар ине, булып ҡуймаһын

как бы не так — шулай булмай ҙа ни

как бы то ни было — нисек кенә булмаһын, һәр хәлдә

как же — эйе шул, әлбиттә

как когда; когда как — ҡасан нисек, төрлө ваҡытта төрлөсә

как кому; кому как — кемгә нисек, кешеһенә ҡарап

как можно — мөмкин тиклем

как нельзя лучше — үтә һәйбәт, шунан да яҡшыһы юҡ

как ни в чём не бывало — бер ни ҙә булмағандай

как пить дать — һис шикһеҙ

как попало — теләһә нисек, теләһә ҡалай

как раз: — 1) нәҡ, тап

он свидетель как раз этого явления — ул нәҡ шул күренештең шаһиты

как сказать — уныһы икеле әле

как только — -ғас та/-гәс тә, уҡ/үк

как только он придёт, я вам сообщу — ул килгәс тә, мин һеҙгә хәбәр итермен

клюквенный кисель — мүк еләге кеҫәле

за семь вёрст киселя хлебать — бушҡа ел ҡыуып йөрөү

седьмая вода на киселе — ете ят, сыбыҡ осо

малограмотный человек — аҙ белемле кеше

малограмотная статья — насар яҙылған мәҡәлә

поворотливый человек — еңел һөйәкле кеше

ущемить руку дверью — ҡулды ишеккә ҡыҫтырыу

ущемить права человека — кеше хоҡуҡтарын ҡыҫыу

ущемить достоинство человека — кешенең намыҫына тейеү

чёрный дым — ҡара төтөн

чёрная лента — ҡара таҫма

чёрная краска — ҡара буяу

чёрные думы — ҡара уйҙар

чёрные дни — ауыр көндәр

чёрная весть — ҡайғылы хәбәр

чёрные силы реакции — реакцияның ҡара көстәре

чёрная зависть — уҫал көнсөллөк

чёрный медведь — ҡара айыу

чёрная берёза — ҡара ҡайын

чёрная смородина — ҡара ҡарағат

чёрная биржа — йәшерен биржа

чёрный рынок — йәшерен баҙар

чёрная буря — көслө ел-дауыл

чёрное духовенство — монахтар

чёрная икра — ҡара ыуылдырыҡ

чёрный кофе — һөтһөҙ ҡара ҡәһүә

чёрный лес — ҡара урман (япраҡлы, ҡуйы)

чёрная металлургия — ҡара металлургия

чёрные металлы — ҡара металдар (тимер, ҡорос, суйын)

чёрная баня — ҡара мунса

чёрный порох — ҡара дары (төтөнлө)

чёрное пятно — ҡара тап

чёрные списки — ҡара исемлек (йәберһетеү өсөн йәшерен төҙөлгән)

чёрный хлеб — арыш икмәге

держать в чёрном теле — ҡағыу, ситләтеү

называть белое чёрным — күрәләтә аҡты ҡара тиеү

принимать белое за чёрное — аҡты ҡара тип таныу

чёрным по белому (написано) — асыҡ, аныҡ (яҙылған)

чёрная ночь — ҡараңғы төн

играть чёрными — ҡаралар менән уйнау

чёрное бельё — бысраҡ кер

чёрный ход — артҡы ишек

чёрная работа — ҡара эш

чёрные стороны жизни — тормоштоң насар яҡтары